The composer started working on his first symphony just before the war which made it significantly difficult to continue. During that time only some separate parts of the opus were created, eventually the year of 1947 brought the final version of Symphony No. 1. This composition is built according to the classic four-part symphonic model with scherzo in the third place. The forms of particular parts also refer to tradition, especially of the first, which was shaped as a dual-theme sonata-allegro form (Allegro giusto). Apart from numerous references to the past - there are distinct inspirations from Prokofiev, Bartók and Roussel - the opus doesn't lack new and individual solutions which are heard not only in the orchestral colouring but also in the developed counterpoint technique connected with motif work. In Symphony No. 1 a listener is hit with its unusual vitality, especially in the utmost parts. Ebullient energy characterises all rapid fragments and the intricate metro-rhythmic changes highlight the impetus of the music. The source of these outstanding rhythmic effects which intensify the spontaneity are either added or subtracted rhythmic values and irregular accents. It is superbly demonstrated in the preparation of the culmination of the first part. Many of these ideas were implemented by Lutosławski later - in an even more striking form - in Concerto for Orchestra. In spite of the general tonal frames (D-major), in Symphony No. 1 there are harmonies and melodic passages indicating that its author was already looking for new and unique solutions in the domain of sound material organisation. Therefore, immediately in the first bar appear peculiar harmonies consisting of two tetrads (in the future Lutosławski will be building twelve-note chords similarly). Furthermore, the sequences of sounds are equally interesting; for example the third part (Allegretto Misterioso) begins with mysteriously sounding pizzicati played by double basses which perform the twelve-note row - the first of that kind in Lutosławski's music. The texture of the opus is penetrated throughout by the imitation technique. It relates to both whole themes appearing in the canon (e.g. the second theme of the first part) and to small motifs betraying their affinity to Bartók's polyphonic technique. Symphony No. 1 is dedicated to Grzegorz Fitelberg who was its first performer on April, 1st 1948 in Katowice along with Polish National Radio Symphony Orchestra. At the moment of its birth, this symphony was not only one of the greatest achievements of the 35 year old Lutosławski, but also the best symphonic opus of those years. [Krzysztof Meyer]

Kompozytor rozpoczął pracę nad swoją pierwszą symfonią tuż przed wojną, co znacznie utrudniło jej kontynuację. W tym czasie powstały jedynie odrębne części opusu, ostatecznie rok 1947 przyniósł ostateczną wersję I Symfonii. Kompozycja ta zbudowana jest według klasycznego czterogłosowego modelu symfonicznego ze scherzem na trzecim miejscu. Formy poszczególnych części również nawiązują do tradycji, zwłaszcza pierwszej, która ukształtowała się jako dwutematyczna forma sonatowo-allegro (Allegro giusto). Oprócz licznych nawiązań do przeszłości - wyraźne inspiracje Prokofiewa, Bartóka i Roussela - w opusie nie brakuje nowych i indywidualnych rozwiązań, które słychać nie tylko w kolorystyce orkiestrowej, ale także w rozwiniętej technice kontrapunktu związanej z pracą motywacyjną. W I Symfonii słuchacza uderza niezwykła witalność, zwłaszcza w skrajnych partiach. Energiczna energia charakteryzuje wszystkie szybkie fragmenty, a zawiłe zmiany metrorytmiczne podkreślają rozmach muzyki. Źródłem tych wybitnych efektów rytmicznych, które potęgują spontaniczność, są dodawane lub odejmowane wartości rytmiczne i nieregularne akcenty. Znakomicie widać to w przygotowaniu kulminacji pierwszej części. Wiele z tych pomysłów Lutosławski zrealizował później - w jeszcze bardziej efektownej formie - w Koncercie na orkiestrę. Mimo ogólnych ram tonalnych (D-dur) w I Symfonii pojawiają się harmonie i pasaże melodyczne, wskazujące na to, że jej autor szukał już nowych i unikalnych rozwiązań w dziedzinie organizacji materiału dźwiękowego. Dlatego od razu w pierwszym takcie pojawiają się osobliwe harmonie złożone z dwóch tetrad (w przyszłości Lutosławski będzie podobnie budował akordy dwunastodźwiękowe). Co więcej, sekwencje dźwięków są równie interesujące; np. trzecia część (Allegretto Misterioso) rozpoczyna się tajemniczo brzmiącymi pizzicati granymi przez kontrabasy, które wykonują rząd dwunastodźwiękowy – pierwszy tego typu w muzyce Lutosławskiego. Faktura dzieła jest przeniknięta techniką imitacji. Dotyczy to zarówno całych tematów występujących w kanonie (np. temat drugi pierwszej części), jak i drobnych motywów zdradzających pokrewieństwo z techniką polifoniczną Bartóka. I Symfonia dedykowana jest Grzegorzowi Fitelbergowi, który jako pierwszy wykonał ją 1 kwietnia 1948 roku w Katowicach wraz z Narodową Orkiestrą Symfoniczną Polskiego Radia. W momencie swoich narodzin symfonia ta była nie tylko jednym z największych osiągnięć 35-letniego Lutosławskiego, ale także najlepszym dziełem symfonicznym tamtych lat. [Krzysztof Meyer]